Toen ik vorige week vrijdag, samen met drie cursisten een expositie inrichtte in Holten kwam ik in contact met de kunstcommissie die ons vol verwachting opwachtte. We brachten de schilderijen naar binnen en ik begreep al snel dat de werken wel wat opmerkingen waardig waren. En dat niet uit enthousiasme. Integendeel.
In een gesprek van een van de heren met zijn vrouwelijke ‘stagiaire’ hoorde ik hem als in een les verwoorden waarom een schilderij als ‘zwak’ betiteld diende te worden. Het goud in het schilderij had naast blauw gezet moeten worden. Dan zou het kloppen. Ik wist niet wat ik hoorde! Maar daar bleef het niet bij. Er kwam veel kritiek en “lessen” in kunst. Niet dat ik niet tegen kritiek kan, maar ik schrok van de stelligheid en het oordeel.
Ik deed m’n best maar helaas was er geen interesse in mijn verhaal over het ontstaan, het proces en de achterliggende gedachte van de schilderijen. Technieken en beoefening leveren vaardigheid en kundigheid en verrassende en prachtige resultaten, zeker. Maar teveel bezig zijn met technieken, kan je ook weghouden van het schilderen van wat mag ontstaan vanuit en door jou. Het ‘stilzetten’ van je brein geeft je de vrijheid te creëren vanuit je directe creatieve bron. Durf jij het aan te zien wat er dan mag ontstaan? En dat deze creatie dan niet geheel aan de ‘kunstacademische’ regels voldoet? Deze uitleg kreeg geen kans en daarmee was het oordeel geveld.
En dit is nou precies waarom veel mensen die graag willen schilderen afhaken en het bijltje erbij neer gooien. We willen niet afgerekend worden! Maar helaas is dit onderdeel van onze kritische maatschappij waarin je je dient te conformeren aan maatstaven. Ik persoonlijk vind dat de strop voor individuele vrijheid in expressie. Al vroeg worden we als kind geleerd ons aan te passen. Aanpassen is wat mij betreft prima als het rekening houden met is. Dat getuigt van empathie, respect, de wil tot verbinden en samenwerking. Maar daar heeft je aanpassen om in een structuur en systeem te passen niets mee te maken. Dat is het om zeep helpen van je eigenheid. En als we volwassen worden hebben we met die eigenheid weinig binding meer. Controle willen houden, resultaatgericht werken en streven naar perfectie is wat het vraagt om binnen de maatschappelijke lijntjes te blijven. Daardoor voelen we ons niet meer vrij. Ik zelf heb de vrijheid in creatieve expressie wel terug gevonden maar veel mensen zijn hierin nog zoekende en wankel. Het helpt dan niet als je wordt afgerekend op andermans voorwaarden die verdedigd worden door ‘zo hoort het te zijn want dat zijn regels’.
Maar is vrijheid niet ons hoogste goed? En zijn we allen niet gebaat bij een wereld waarin we elkaar positief benaderen en ondersteunen? Waarbij authenticiteit voorrang mag krijgen op perfectie? Dat is onvoorwaardelijkheid. Dat ieder zijn of haar eigen unieke ik mag zijn en mag uitdragen en (creatief) uitdrukken.
Enfin, de schilderijen hangen en ik vind het er top uitzien! Helaas is het niet gelukt de titels bij de werken te hangen en een korte beschrijving erbij te zetten. Maar hier op mijn website vind je onder Aanbod meer over de schilderijen. Dan wordt je blik misschien nog wat opener. Wat de meneer van de commissie betreft: hij keek met zijn ogen naar de schilderijen en speurde naar mankementen. Misschien ben jij wel in staat de energie en intentie te ervaren die de maker erin achter liet. De wereld is zoveel mooier met een open en liefdevolle blik.
